Believe, Culture and Tradition/ ជំនឿ ទំនៀមទំលាប់ និង ប្រពៃណី

Religion/ceremony

Souy indigenous people believe in buddhism and hinduism. Moreover, they also go to pagoda and celebrate some of the Khmer celebrations too. Those celebrations are Khmer new year, Pchum ben, and other ceremonies. However, they still have their traditional ceremony twice a year too. Those are called Sonom and Lerng Nak Ta.

Lerng Nak Ta

Souy community has a traditional festival which is the same as Cambodian. That is called Lerng Nak Ta. They celebrate it every dry season in between December and April. They believe that there are so many spirits in their community, so they have to do this event every year in order to rotate each of the spirit to look after the community each year (this is similar to the Khmer new year celebration where the angel rotates each year ). During this event, Souy people only speak their language, because they believe that it will bring them happiness and peace.

Belief on spirits

Souy community believe in the spirits and soul of the dead person that will come and protect them every time they need. Most of the people pray for happiness, peace, recovering from illness, harmony in family, and good luck. Other than that, there is a main spirit that a lot of people believe in too. People believe that there is a spirit at Te mountain that helps and protects all of the Souy people for a long time. According to an interview with an Aunty Ven Samin, 42 years old, living in Kordountey village, Chh-en commune, Aoral district, when she was young, she used to walk and climb the mountain (Te mountain). While walking, she got exhausted. She started to pray for the water from spirit. Suddenly, she saw a bowl of water in a copper cup. She was very happy at that moment because she got to drink water as she needed.

Belief in spirits

In the past, Souy community believed in spirit that existed in big trees and forest. If anyone wanted to cut down the trees without any permission from the Souy people, they would get sick for sure. This belief still exists nowadays. Besides the tree spirit, people also believe that if one of their relatives pass away, the soul of the dead person will come and look after them.

Other beliefs

Do you know

When a baby was born,

Souy people always put thorn next to their babies to protect them from bad spirits who might come and scare their children.
They use the quicklime to draw as a plus sign to protect the baby from bad spirits.
They made a blessing string that embed with BongKong thorn to protect their baby when they grow up.
If a baby cries, they will use a handful of rice to pray for the spirits, so they can get tolerance.
If a baby gets sick, they will take him/her to the fortune teller for advice.

Sacred objects

In Souy community, they have two sacred objects. They are Sornom drum and hot water at Te Tek Pus. They believe that the object can help protecting them. The drum is really powerful for Souy community. Souy people are not allowed to touch the drum without permission. Other than that, we can not even take photo of it. If you don’t follow the norm and just take photo of whatever you want, your camera will not work anymore or you will have an accident. For the hot water, it can be used to cure a lot of illnesses.

Taboo

Souy people have taboo against eating some species that are warned by their spiritual guru that they trust. Example, if the spiritual gurus don’t allow them to eat dog meat, rabbit, snake or cow, the person must not eat those species.

Wedding

Once the people are grown enough for the age of marriage, Souy parents always prepare their children for a wedding day following their tradition. Women in Souy can get married at least at the age of 18 years old. The wedding will begin like this:

Before they become betrothed, there have to meet each other 4 times

First meeting: consultation between parents from both side only
Second meeting: consultation between both side of parents and the couple for betrothal
Third meeting: consultation between both sides of parents, the couple, and the marriage broker for the dowry
Last meeting: the consultation between both sides of parents, the couple and the relatives for getting to know each other

After going through all meetings, they will go to the fortune teller for a good day. Their wedding lasts three days:

First day: they just start to make Aon-sorm (sticky rice cake wrapped with banana leaves), snack, and foods to prepare for the next two days
Second day: is the big celebration for wedding. They follow their traditional customs for the wedding in order to be husband and wife. In the afternoon, they eat and drink wine with their neighbors and guests who they invited for the wedding.
Last day: is the cleaning day.

Did you know?

Souy people invite people to their wedding by using wine instead of invitation cards!

Funeral

According to Aunt Samin, once a person passed away, regardless of their old age or accident, the funeral may last between one to three days depending on the family. For the tradition, the dead can only be buried on the odd day such as the 1st, 3th, or 5th of the death. For any belongings that the dead person used, they would keep some of the them for the neighbors that needed it and some would be buried along with the body.

Beside that, Souy community also have the tradition of putting the coin in the body’s mouth. This means, when people die, they can not take their treasures and money with them even one cent.

During the funeral, the relatives of the dead person should also shave their hair, because they believed that the hair would be for a shade for the dead person. After the funeral, Souy community usually have the 7 and 100-day ceremony of the dead person to pray for the soul. In real life, it depends on the situation of the family, some people still have the one-year or two-year ceremony to commemorate the death of their relative.

Other ceremonies

Souy community is not only celebrating their traditional ceremony, but they also follow some of the Khmer ceremonies. Those ceremonies are Pchum ben, village festival, water festival, Khmer new year, and some of the other ceremonies that are related to Buddhism.

Head tribe

In Souy community, there is a leader that they call as the head tribe. As you know, the head tribe is the leader in the village leading activities. Those activities are such as preparing the festival or ceremony, giving detail information, gathering the villagers, and making sure that the ceremony is going smoothly. Besides that, the head tribe can also charge from whoever doing something against the Souy community’s traditions and norms.

ពិធីបុណ្យ និង ជំនឿ

ជនជាតិដើមភាគតិចសួយ មានជំនឿ ទៅលើព្រះពុទ្ធសាសនា និងព្រហ្មញ្ញសាសនា ។ មិនតែប៉ុណ្ណោះពួកគាត់ ថែមទាំងទៅវត្តអារាម ដើម្បីប្រារព្ធពិធីបុណ្យភ្ជុំបិណ្ឌ ចូលឆ្នាំខ្មែរ និងពិធីបុណ្យផ្សេងៗទៀតដូចជាជនជាតិខ្មែរយើងដែរ ។ បន្ថែមពីនេះ សួយមានពិធីបុណ្យធំៗចំនួនពីរគឺបុណ្យឡើងអ្នកតា និង បុណ្យសណំ ដែលត្រូវបានប្រារព្ធធ្វើឡើងជារៀងរាល់ឆ្នាំ ។

ពិធីបុណ្យឡើងអ្នកតា

សហគមន៍ជនជាតិសួយមានពិធីបុណ្យមួយដូចពិធីបុណ្យប្រពៃណីរបស់ជនជាតិខ្មែរដែរ គឺពិធីបុណ្យឡើងអ្នកតា។ ពួកគាត់ប្រារព្ធពិធីនេះនៅរដូវប្រាំង ។ ជនជាតិសួយមានជំនឿថា នៅក្នុងសហគមន៍របស់ពួកគាត់ មានអ្នកតាជាច្រើន ដូច្នេះពួកគាត់ត្រូវតែប្រារព្ធពិធីបុណ្យនេះដើម្បីផ្លាស់ប្តូរអ្នកតាមួយឆ្នាំម្ដងៗ ដូចដែលមានការផ្លាស់ប្តូរទេព្តានៅក្នុងពេលបុណ្យចូលឆ្នាំខ្មែរដែរ ។ នៅពេលដែលមានពិធីនេះពួកគាត់និយាយតែភាសាសួយប៉ុណ្ណោះដោយពួកគាត់ជឿជាក់ថានឹងនាំមកនូវសេចក្ដីសុខ ។

ជំនឿ

ជំនឿលើ អារក្ស អ្នកតា

សហគមន៍សួយមានជំនឿថាព្រលឹង វិញ្ញាណក្នុងមនុស្សដែលបានស្លាប់ទៅ និងព្រលឹងរបស់អារក្សអ្នកតានឹងជួយថែរក្សាការពារពួកគាត់។ ប្រជាជនភាគច្រើនបន់ស្រន់សុំឲ្យមានសេចក្ដីសុខ សន្តិភាព សុំលេខឆ្នោត ឆាប់ជាពីជម្ងឺ មានភាពសុខសប្បាយ ត្រជាក់ត្រជុំនៅក្នុងគ្រួសារ ។ ជាតួយ៉ាងពួកគាត់មានជំនឿទៅលើ អ្នកតាភ្នំទេដែលតែងតែជួយថែរក្សាពួកគាត់ជាដរាបមក ។ យោងតាមកិច្ចសម្ភាសន៍ជាមួយ អ៊ុំស្រី វ៉ែន សាមីន អាយុ ៤២ឆ្នាំដែលជាជនជាតិដើមភាគតិចសួយ នៅភូមិកោដូនតី្ត ឃុំ ឆ្អិន ស្រុកឪរ៉ាល់បានឲ្យដឹងថា កាលពីនៅក្មេង គាត់បានដើរឡើងភ្នំទេ ។ ធ្វើដំណើយូរៗទៅ គាត់បានស្រេកទឹកយ៉ាងខ្លាំង ពេលនោះគាត់បានបួងសួងសុំទឹកពីលោកតា ។ រំពេចនោះស្រាប់តែ គាត់បាន ឃើញទឹកក្នុងផ្ទិលស្ពាន់មួយ គាត់មានចិត្តត្រេកអរណាស់ហើយគាត់ក៏ហូបទឹកនោះទៅ។ ជំនឿលើព្រលឹង

កាលពីអតីតកាលជនជាតិដើមភាគតិចសួយមានជំនឿថាដើមឈើធំៗនិងព្រៃមានព្រលឹងវិញ្ញាណនៅក្នុងនោះ ។ ប្រសិនបើមាននរណាម្នាក់មកកាប់ដើមឈើ ដោយគ្មានការអនុញ្ញាតិ ពីជនជាតិសួយនោះទេ ពួកគេប្រាកដជាមានជំងឺឈឺថ្កាត់មិនខាន ។ រហូតមកដល់ពេលបច្ចុប្បន្ននេះ ពួកគាត់នៅតែបន្តមានជំនឿនោះដដែល ។បើយើងក្រឡេកមើលជំនឿទៅលើវិញ្ញាណអ្នកដែលបានស្លាប់វិញ បើសិនជាមានសមាជិកក្នុងគ្រួសារ ម្នាក់បានស្លាប់ ពួកគាត់មានជំនឿថាព្រលឹងអ្នកដែលបានស្លាប់នឹងមកថែរក្សាពួកគាត់នៅពេលក្រោយ ។

ជំនឿផ្សេងៗ

តើអ្នកដឹងទេ?

ពេលទារកទើបកើត

ជនជាតិសួយតែងយកបន្លាមកដាក់ក្បែរទារកដើម្បីការពារពីព្រោះគាត់ពួកគាត់ខ្លាចព្រាយក្រឡាភ្លើងមកយាយី ។
ពួកគាត់ក៏បានយកកំបោរទៅគូសជាសញ្ញាលេខបូកលើជញ្ជាំងផ្ទះ ដើម្បីកុំឲ្យខ្មោចឬវិញ្ញាណអាក្រក់ ចូលមកលងបន្លាចកូន ។
ពួកគាត់ធ្វើខ្សែមន្តគាថាដែលមានបង្កប់បន្លាបង្កង់ដើម្បីការពារកូនពេលធំឡើង
បើទារកយំខ្លាំង ពួកគាត់យកអង្ករ មកនិយាយបួងសួងសូមទោសទៅកាន់អារក្ស អ្នកតា កុំឲ្យខឹង នោះកូននឹងបាត់យំ ។
បើក្មេងឈឺ ពួកគាត់នឹងទៅរកគ្រូទាយមើលពីផ្លូវងងឹត

វត្ថុសក្ដិសិទ្ធិ

នៅក្នុងសហគមន៍សួយមានវត្ថុសក្ដិសិទ្ធិចំនួន២គឺ ស្គរសណំ និង ទឹកក្តៅនៅកន្លែងទេទឹកពុះ។ គេមានជំនឿថាវត្ថុទាំងពីរនោះអាចការពារនិងមានឥទិ្ធពលចំពោះប្រជាជនជាខ្លាំង។ ប្រជាជនមិនអាចចូលទៅប៉ះពាល់ស្គរសណំ បានទេ បើសិនជាគ្មានការអនុញ្ញាតពីម្ចាស់អ្នកថែរក្សា (ដូនតា)។ បន្ថែមពីនេះសូម្បីតែថតរូបក៏ពួកគាត់មិនបានអនុញ្ញាត ដែរ។ បើសិនជាមិនប្រព្រឹត្តតាម ម៉ាស៊ីនថតរបស់អ្នកនឹងខូចឬ អ្នកនឹង មានគ្រោះថ្នាក់់ជាមិនខាន។ ចំពោះទេទឹកពុះវិញ ពួកគាត់ជឿថា ទឹកពុះនោះអាចយកមកព្យាបាលជម្ងឺផ្សេងៗបាន ។

តំំណម

ប្រជាជនសួយតែងមានតំណមទៅលើការបរិភោគសាច់សត្វមួយចំនួនដែលត្រូវបានហាមប្រាមដោយគ្រូអារក្សដែលពួកគេជឿតាម ។ ឧទាហរណ៍ បើសិនជាគ្រូហាមមិនឲ្យបរិភាគសាច់សុនខ សាច់ទន្សាយ គោឬក៏ពស់ នោះពួកគាត់ក៏មិនហ៊ានទទួលទានដែរ។អាពាហ៍ពិពាហ៍

នៅពេលដល់គ្រប់វ័យ រៀបមង្គលការ ជនជាតិដើមសួយក៏បានរៀបចំទុកដាក់កូនចៅ ទៅតាមទំនៀមទំលាប់ប្រពៃណីពីបុរាណមកដែរ ។ ស្រ្តីសួយដែលគ្រប់វ័យរៀបការបាន មានអាយុចាបើពី១៨ឆ្នាំឡើងទៅ ។ ឯទំនៀមទម្លាប់នៃអាពាហ៍ពិពាហ៍មានដូចតទៅ៖

មុននឹងឈានដល់ការចាប់ដៃគូរគ្នាជាប្តីប្រពន្ធ ឳពុកម្ដាយទាំងសងខាងត្រួវជួបគ្នាពិភាក្សាចំនួន៤ដងសិន៖

ជំនួបលើកទី១ៈការជួបគ្នារវាងតែឳពុកម្ដាយទាំងសងខាងប៉ុណ្ណោះ។
ជំនួបលើកទី២ៈការជួបរវាងឳពុកម្ដាយទាំងពីរថែមទាំងកូនប្រុសនិងស្រីជួបគ្នាដែរ។
ជំនួបលើកទី៣ៈគឺការជួបគ្នារវាងឳពុកម្ដាយ កូនប្រុស ស្រីថែមទាំងអ្នកនិយាយបណ្ណាការ(មេអណ្ដើក) ពិភាក្សាគ្នាអំពីបណ្ណាការដែលត្រួវជូនខាងស្រី ។(បណ្ណាការរបស់ជនជាតិដើមភាគតិចសួយមានដូចជា ផ្ទះ គោ ក្របី និងស្រូវ ។)

ជំនួបលើកទី៤ៈ គឺការជួបរវៀងឳពុកម្ដាយទាំងសងខាង កូនប្រុសនិងកូនស្រីថែមទាំងបងប្អូនទាំងអស់ ណែនាំឲ្យស្គាល់គ្នាទៅវិញទៅមក។បន្ទាប់ពីការជួបចុងក្រោយរបស់ពួកគាត់គ្រួសារទាំងសងខាងនឹងទៅជួបគ្រូខ្មែរឲ្យជួយរកវេលាល្អសម្រាប់ការរៀបការ។ ពិធីមង្គលការរបស់ពួកគាត់មានរយៈពេល៣ថ្ងៃៈ

ថ្ងែដំបូងពួកគាតគ្រាន់តែធ្វើនំ និង ធ្វើម្ហូបអាហារសម្រាប់២ថ្ងៃទៀត។
នៅថ្ងៃទី២ គឺជាថ្ងៃអាវាហៈមង្គលធំ។ ពួកគាត់ធ្វើអ្វីៗ

ទាំងអស់ទៅតាមពិធីកំណត់ដើម្បីក្លាយជាស្វាមីនិងភរិយានឹងគ្នា។ ហើយនៅពេលល្ងាចពួកគាត់និងបរិភោគអាហារ ជាមួយភ្ញៀវដែលមកចូលរួមពិធីការរបស់ពួកគាត់។

នៅថ្ងៃចុងក្រោយពួកគាត់គ្រាន់តែរៀបចំផ្ទះនិងលាងចាន ។

តើអ្នកដឹងទេ?

ប្រជាជនសួយធ្វើការអញ្ជើញភ្ញៀវឲ្យចូលរួមមង្គលការ ដោយប្រើស្រាអញ្ជើញ ជំនួសអោយ ធៀបការ។

ពិធីបុណ្យសព

យោងតាមបទសម្ភាសរបស់អ៊ំស្រី សាមីន បានឲ្យដឹងថា នៅពេលដែលមានអ្នកបាត់បង់ជីវិតមិនថាដោយសារចាស់ជរាឬមានគ្រោះថ្នាក់ទេ ការរៀបចំបុណ្យសពអាចប្រារព្ធពី ១ទៅ៣ថ្ងៃ ទៅតាមលទ្ធភាពនៃគ្រួសារសព ។ បើតាមទំនៀមទម្លាប់សពអាចយកទៅកប់បាននៅថ្ងៃសេសតែប៉ុណ្ណោះ ដូចជាថ្ងៃដំបូង ឬ ថ្ងៃទីមួយ ថ្ងៃទីបី ឬ ថ្ងៃទីប្រាំនៃមរណកាល ។ ចំណែកឯ របស់របរប្រើប្រាស់ មានដូចជាសម្លៀកបំពាក់ និង វត្ថុប្រើប្រាស់ផ្សេងៗរបស់អ្នកដែលបានស្លាប់នឹងយកទៅឲ្យអ្នកដែលនៅរស់ប្រើប្រាស់បន្ដ ឬខ្លះទៀតយកទៅកប់ជាមួយសពនោះតែម្តង។មិនតែប៉ុណ្ណោះជនជាតិដើមភាគតិចសួយក៏មានទំនៀមទម្លាប់ដាក់កាក់ចូលមាត់បុគ្គលដែលបានបាត់បង់ជីវិតដែរ ។ ការដាក់កាក់ចូលក្នុងមាត់មានន័យថា មនុស្សស្លាប់ទៅហើយមិនអាចយកទ្រព្យសម្បត្តិទៅជាមួយបានទេសូម្បីតែ ប្រាក់មួយកាក់មួយសេន ។ក្នុងពិធីបុណ្យសពក៏មានការកោរសក់ដើម្បីឧទ្ទិសទៅដល់វិញ្ញាណក្ខន្ធអ្នកដែលបានស្លាប់ដែរ ។ ជនជាតិសួយមានជំនឿថាការកោរសក់នឹងនាំឲ្យបុគ្គលដែលស្លាប់មានម្លប់ជ្រក។ ក្រោយពេលស្លាប់ ជនជាតិសួយក៏មានប្រារព្ធពិធីបុណ្យ៧ថ្ងៃ និង ១០០ថ្ងៃដើម្បីឧទ្ទិសកុសលដល់វិញ្ញាណក្ខន្ធអ្នកដែលបាន ចែកឋានដែរ ។ អាស្រ័យលើលទ្ធភាពជាក់ស្តែង មានគ្រួសារនៃសពខ្លះក៏នៅតែប្រារព្ធពិធីបុណ្យគម្រប់ខួប១ឆ្នាំ ២ឆ្នាំ ជាដើម។

ពិធីបុណ្យផ្សេងៗ

ជនជាតិដើមភាគតិចសួយ មិនត្រឹមតែប្រារព្ធពិធីបុណ្យប្រពៃណីរបស់ពួកគាត់ទេ ពួកគាត់ថែមទាំងប្រារព្ធពិធីបុណ្យមួយចំនួនជាមួយជនជាតិខ្មែរយើងដែរ។ ពិធីបុណ្យទាំងនោះមានដូចជាពិធីបុណ្យភ្ជុំបិណ្ឌ ពិធីបុណ្យផ្កា បុណ្យភូមិ បុណ្យពិសាខបូជា មាឃបូជា ចូលឆ្នាំខ្មែរ និងពិធីបុណ្យអ៊ុំទូក ជាដើម ។

មេកន្ទ្រាញ

ក្នុងសហគមន៍សួយមានមេដឹកនាំម្នាក់ដែលគេហៅថា មេកន្ទ្រាញ ។ មេកន្ទ្រាញមានភារកិច្ចដឹកនាំសកម្មភាពផ្សេងៗនៅក្នុងភូមិ។ សកម្មភាពទាំងនោះមានដូចជា ការដឹកនាំធ្វើពិធីបុណ្យប្រពៃណី ការចាត់ចែងក្នុងកម្មវិធីបុណ្យ ការផ្តល់ព័ត៌មានអំពីពិធីបុណ្យ និងការប្រមូលអ្នកភូមិមកជួបជុំគ្នា ពេលមានកម្មវិធីបុណ្យ ជាដើម ។ មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះ មេកន្រ្ទាញ ក៏មានសិទ្ធិ ផាកពិន័យទៅលើអ្នកដែលបានធ្វើខុសចំពោះប្រពៃណី ទំនៀមទម្លាប់សួយផងដែរ។

November 19, 2018November 21, 2018

History of Phloy Souy dance / ដើមកំណើតនៃរបាំព្លយសួយ

Phloy Souy dance

Once upon a time, there was a hunter going to the forest for hunting. When he went deep in the forest, he saw a herd of animals drinking the water from a tree stump. Among those animals, there were peacocks, deer and other animals. after the animals drank the water, they were all very drunk and they started dancing, singing happily in the forest. After seeing that the animals were all happy, he wanted to taste the water. Soon he got drunk too. Then he started dancing and singing happily too. When he came back to the village, he created a dance named “Ploy Souy” that he copied the style from the animals dance in the forest. In Ploy Souy’s dance, there are dancers who represent peacocks which were one type of animal in the animal herd and there are men who hold Ploy instrument that has the sound similar to animal singing.

ប្រវត្តិរបាំព្លយសួយ

កាលពីយូរលង់ណាស់មកហើយ មានព្រានព្រៃម្នាក់បានទៅបរបាញ់សត្វនៅក្នុងព្រៃ។ អំឡុងពេលបរបាញ់គាត់បានប្រទះឃើញ សត្វមួយហ្វូងចុះទៅ ផឹកទឹកពីអង្កត់ឈើ។ នៅក្នុងហ្វូងសត្វទាំងនោះមានដូចជា សត្វក្ងោកសត្វប្រើស និង សត្វផ្សេងទៀត។ នៅពេលដែលសត្វនោះ បានផឹកទឹកហើយ ពួកវាក៏ស្រវឹងស្រែកច្រៀងរាំលេង យ៉ាងសប្បាយទ្រហឹង អឺងកងពាសពេញព្រៃ។ ក្រោយពេលបានឃើញពពួកសត្វច្រៀងលេងសប្បាយបែបនោះ ព្រានព្រៃក៏ចង់សាកផឹកទឹកនោះដែរ ហើយគាត់ក៏ស្រវឹងច្រៀងរាំសប្បាយដែរ។ លុះដល់ ពេលដែលគាត់ត្រឡប់មកដល់ភូមិវិញ គាត់ក៏បានបង្កើតរបាំមួយហៅថា របាំព្លយសួយ ដែលបានចម្លងក្បាច់ ដែលខ្លួនបានឃើញពីហ្វូងសត្វដែលបានច្រៀងរាំយ៉ាងល្អត្រកាល។នៅក្នុងរបាំផ្លយសួយក៏មានមនុស្សដើរតួរជាសត្វ ក្ងោកដែលជាសត្វមួយក្នុងចំណោមហ្វូងសត្វ និង បុរសកាន់ផ្លយ ដែលជាឧបករណ៏ផ្លុំមួយមានសម្លេងស្រដៀងនឹង សម្រែកសត្វ។

November 19, 2018November 21, 2018

Hot spring History / ប្រវត្តិទេទឹកពុះ

Hot Spring

Hot spring is a big hole of boiling water coming out of the ground, located in Te village, Sangkae Sap commune, Aoral district, Kampong Speu province. People who live in the village have the belief of healing sickness by using the hot water from the hole. The heat ranges from 40 Celsius to 80 Celsius or higher (it can cook eggs). Some people come all over the country to take the water from the hole, visit the place and do feet steaming. The hot spring water was much hotter in the past because there was no cement under it. People build up the cement for protection and tourist attraction. As the matter of fact, there is a folklore that has been passed from generations about the birth of the hot spring.

Once upon a time, a rich man was living felicitously with his daughter and son. The daughter and son had good personalities as well as physical appearance. Eventually, their father arranged a marriage for them, due to his greedy personality. His goal was to keep all the property and gold that he owned for his daughter and son and not to give it to anyone else.

To celebrate the wedding, the man ordered a slave to kill a crocodile. The crocodile was raised up by an old woman named Tey, who was also working for the man’s family.

The plan for the wedding was at 4 o’clock in the morning. At that night, Grandma Tey dreamed of seeing a very old man. The old man told her to run out of the fence around the village. After the dream, she immediately woke up and ran out of the village. At 4 o’clock, the wedding began. Suddenly, the boiling water just splashed magically in the place from nowhere and soon covered all over the village. All the people in the village were dead except for the grandma. After that tragedy, Suoy people believed that marrying a relative was wrong. Later on, before going to ask for marriage, the man has to make sure the woman is not relative.

រឿងនិទានទេទឹកពុះ

ទេទឹកពុះ គឺជាអន្លង់ទឹកពុះចេញមកពីក្រោមដី ដែលមានទីតាំងស្ថិតនៅក្នុង ភូមិទេ ឃុំសង្កែសាប ស្រុកឱរ៉ាល់ ខេត្តកំពង់ស្ពឺ។ ប្រជាជនដែលរស់នៅតំបន់នោះ មានជំនឿថាទឹកក្ដៅនៅក្នុងអន្លង់អាច ព្យាបាលជំងឺបាន ។ កំដៅទឹកមានចាប់ពី 40 អង្សាសេទៅ 80 អង្សាសេ ឬ ក្ដៅជាងនេះ (វាអាចចំអិនស៊ុតបាន) ។ មនុស្សម្នា មកពីទូទាំងប្រទេស បានធ្វើដំណើរ មកយកទឹកមន្តនោះទៅ ប្រើតាមជំនឿរបស់គេ ហើយពួកគេថែមទាំងបាន ធ្វើដំណើរកម្សាន្ត និង កម្ដៅជើងនៅក្នុងទឹកផងដែរ ។ កាលពីមុន ទេទឹកពុះមានកម្ដៅក្ដៅជាងពេលបច្ចុប្បន្ន ពីព្រោះមិនមានការចាក់សាបនៅផ្នែកខាងក្រោម ទឹកនោះទេ ។ គេបានចាក់សាប ដើម្បីការពារទឹក និង សម្រាប់ការទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរ ។ ជាការ ពិតណាស់ កន្លែងនោះ មានរឿងនិទាន ដែលត្រូវបាននិយាយតៗគ្នាពីមួយជំនាន់ ទៅមួយជំនាន់ ដូចខាងក្រោម ។

កាលពីព្រេងនាយ មានសេដ្ឋី ម្នាក់រស់នៅជាមួយនឹងកូនប្រុស កូនស្រី ប្រកបដោយសេចក្ដី

រីករាយ ។ កូនទាំងពីមានចរិតលក្ខណៈល្អផូរផង់ និងសម្រស់ស្រស់សោភា ។ ដោយសារភាពលោភលន់របស់សេដ្ឋីជាឪពុក លោកបានផ្សំផ្គុំកូនស្រី និងកូនប្រុសឲ្យរៀបការនឹងគ្នា។ គោលបំណងរបស់គាត់ គឺដើម្បីរក្សាទុក ទ្រព្យសម្បត្តិ មាសប្រាក់ទាំងអស់ សម្រាប់កូនទាំងពីរ ហើយគាត់ មិនចង់អោយទ្រព្យសម្បត្តិធ្លាក់ទៅដល់ដៃអ្នកដទៃ ។

ដើម្បីបរិភោគ ក្នុងពិធីជប់លៀងមង្គលការ សេដ្ឋីបានចាត់អ្នកបម្រើម្នាក់ឲ្យទៅកាប់ក្រពើដែលអ្នកបម្រើ សេដ្ឋីម្នាក់ទៀតឈ្មោះ យាយតី ជាអ្នកចិញ្ចឹម ។ ពិធីមង្គលការនឹងត្រូវប្រារព្ធឡើងនៅម៉ោង ៤ ទៀបភ្លឺ ។ ជាប្រផ្នូលមិនល្អ នៅពេលយប់នោះ យាយតីបានយល់សុបិន្តឃើញ តាចាស់ម្នាក់ ។ លោកតា បានដាស់តឿន យាយតី អោយរត់ចេញឆ្ងាយពីរបងក្នុងភូមិ ។ ភ្ញាក់ពីសុបិន្តភ្លាម យាយតីបានរត់ចេញពីភូមិ ។ លុះដល់ម៉ោងបួនភ្លឺ មង្គលការក៏បានចាប់ផ្ដើម ។ ពេលនោះស្រាប់តែ មានទឹកក្ដៅផុសចេញមកពីក្រោមដីបង្ករអោយលិចលង់ភូមិនោះ ។ អ្នកភូមិទាំងអស់ត្រូវបានស្លាប់ មានតែយាយតីទេ ដែលនៅរស់រានមានជីវិត។ ចាប់ពីពេលនោះមក ជនជាតិ់សួយបានហាមប្រាមដាច់ខាត ចំពោះការ រៀបការ ជាមួយសាច់ញាតិខ្លួនឯង។ មុននឹងទៅដណ្ដឹងប្រពន្ធ ខាងប្រុសត្រូវសើុបពីខាងស្រីអោយ

ច្បាស់ ដើម្បីប្រាកដថាខាងស្រីមិនជាប់សាច់ឈាមជាមួយនឹងខ្លួន ។

November 15, 2018November 15, 2018

Language/ ភាសា

Languages

Suoy people have only one language and it is called Suh-Ung. Some Souy words are from Sanskrit and so do some of the Khmer words. Suoy use the same language to communicate with each other even though they are from different social status. In the past, children grew up speaking and communicating in Suoy language; they always learned Souy first. However, presently, most children in the villages learn Khmer first and they only speak a little of Souy. Because of that, Suoy is concerned that they would lose their language. When indigenous Suoy speak with Cambodians, they speak Khmer. However, when they speak with their own people, they speak Souy. All of Souy people in the villages know how to speak Khmer.

Sentence of Suoy Language

Word of Suoy Language

ភាសា

ជនជាតិដើមភាគតិចសួយមានភាសារបស់ខ្លួនតែមួយគត់ដែលគេហៅថា“សអ៊ង” ។ ពាក្យសួយខ្លះយកមកពីភាសាសំស្ក្រឹតហើយពាក្យខ្មែរខ្លះក៏បានមកពីភាសាសំស្រ្កឹតដែរ។ជនជាតិសួយប្រើភាសាសម្រាប់ទំនាក់ទំនងដូចៗគ្នាចំពោះមនុស្សដែលមានឋានៈខុសគ្នានៅក្នុងភូមិ។ កាលពីមុនក្មេងៗធំដឹងក្ដីឡើងដោយ និយាយ និងប្រាស័យទាក់ទងគ្នាជាភាសាសួយ ។ ប៉ុន្តែឥឡូវក្មេងៗភាគច្រើនចេះនិយាយនិងប្រាស័យទាក់ទងគ្នាជាភាសាខ្មែរមុន ដូច្នេះហើយទើបពួកគេចេះនិយាយភាសាសួយតិចតួច ។ ព្រោះតែបែបនេះហើយទើបជនជាតិសួយមានការព្រួយបារម្ភខ្លាចថាពួកគេនឹងបាត់បង់ភាសារបស់ខ្លួន ។ នៅពេលជនជាតិសួយនិយាយជាមួយជនជាតិខ្មែរ ពួកគាត់តែងតែប្រើភាសាខ្មែរប៉ុន្តែបើពួកគាត់និយាយជាមួយនិង ជនជាតិសួយគឺពួកគាត់និយាយ ភាសាសួយ ។ ជនជាតិសួយដែលនៅក្នុងភូមិនោះសុទ្ធតែចេះនិយាយភាសាខ្មែរទាំងអស់គ្នា។

ប្រយោគរបស់ ភាសា ជនជាតិដើមភាគតិចសួយ

ពាក្យប្រើប្រាស់រាល់ថ្ងៃរបស់ ជនជាតិដើមភាគតិចសួយ

November 15, 2018November 21, 2018

History of Souy / ប្រវត្តិជនជាតិសួយ

Suoy is an indigenous group that was formed from a very long time ago. Back then, Suoy had resided in lot of places and most of them lived near the western part of Mekong River. To support their living, Suoy people hunted animals, grew plants, vegetables, and fruits by themselves. When Khmer Rough occurred between 1975-1979, Suoy people were also forced to be soldiers. Many of them died in the war. Nowadays, indigenous Suoy only reside in Kampong Speu province. Souy people are very worried about the disappearance of their culture and community because there aren’t anything documenting about their culture or language.

ប្រវត្តិជនជាតិដើមភាគតិចសួយ

ជនជាតិដើមភាគតិចសួយគឺជាជនជាតិមួយដែលបានករកើតឡើងក្នុងទឹកដីប្រទេសកម្ពុជាមកជាយូរលង់ណាស់មកហើយ ។ តាំងពីដើមមកជនជាតិនេះបានតាំងទីលំនៅ ជាច្រើនកន្លែងនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ជាពិសេសនៅតំបន់ខាងលិចនៃទន្លេមេគង្គ។ ដើម្បីប្រកបរបរចិញ្ចឹមជីវិត ជនជាតិសួយ បានបរបាញ់សត្វ និងដាំដំណាំ បន្លែ ផ្លែឈើដោយខ្លួនឯង ។ មកដល់សមយ័សង្គ្រាមខ្មែរក្រហមពីឆ្នាំ១៩៧៥ ដល់ ១៩៧៩ ប្រជាជនជនសួយក៏ត្រូវបានបង្ខំអោយទៅធ្វើទាហានដូចប្រជាជនខ្មែរដែរ ។ សង្គ្រាមបានធ្វើអោយបាត់បង់ជីវិតមនុស្សជាច្រើននាក់ណាស់ ។ បច្ជុប្បន្ននេះ ជនជាតិសួយមានទីលំនៅតែមួយគត់នៅក្នុងខេត្តកំពង់ស្ពឺ ។ ជនជាតិសួយមានការបារម្មណ៍យ៉ាងខ្លាំងណាស់ចំពោះការបាត់បង់នូវវប្បធម៌របស់ខ្លួន ដោយសារតែមិនមានឯកសារកត់ត្រាទុកដាក់អោយបានល្អ ។

November 15, 2018November 15, 2018

Geography and Population/ ទីតាំងភូមិសាស្រ្ត និង អត្រាប្រជាជន

Souy Indigenous people had lived in Cambodia for a long long time ago. In the past, people lived by hunting animals and picking up the fruits from the forest and mountainous area. As the evidence, presently, all Souy people live near mountain area. Obversely, upto 2018, Souy indigenous people live in 5 villages. There are Kordountey, Tanil, Chumbok, Trank and Putra villages. They are all located in Ch-en commune, Oral District, Kampong speu province. It’s the place that is full of forest and mountains around the villages.

Based on the interview from uncle Heal Sen, the representative of Souy indigenous people in october 2018, said that Souy indigenous people in all five villages have 316 families and the total number of people are 1325. Below is the population statistic of villagers and villages.

ទីតាំងភូមិសាស្រ្ត និង ចំនួនប្រជាជន

ជនជាតិដើមភាគតិចសួយបានរស់នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាជាយូរលង់ណាស់មកហើយ ។ កាលពីអតីតកាលមនុស្សរស់នៅដោយពឹងលើការបរបាញ់សត្វនិងបេះផ្លែឈើ នៅតាមតំបន់ព្រៃភ្នំ ។ ហេតុនេះហើយ ទើបមកដល់ពេលបច្ចុបន្ននេះ មានប្រជាជនសួយរស់នៅជាច្រើនតាមតំបន់ព្រៃភ្នំ ។ ជាក់ស្តែង មកដល់ឆ្នាំ ២០១៨ នេះ ជនgជាតិដើមភាគតិចសួយ បានតាំងទីលំនៅចំនួន៥ ភូមិមានដូចជា ភូមិ កោដូនតី ភូមិ ទានិល ភូមិ ចំបក់ ភូមិ ត្រាង នឹងភូមិ ពុទ្រា ដែលស្ថិតនៅក្នុង ឃំុ ឆ្អិន ស្រុក ឪរ៉ាល់ ខេត្តកំពង់ស្ពឺ ដែលជាតំបន់សម្បូរទៅដោយព្រៃឈើ និង ភ្នំ ពាត់ជុំវិញភូមិរបស់ពួកគាត់ ។

តាមការសម្ភាសរបស់លោកពូ ហែលសែន ដែលជាអ្នកតំណាងឲ្យជនជាតិដើមភាគតិចសួយ កាលពីខែតុលាឆ្នាំ២០១៨ បានឲ្យដឹងថា ជនជាតិដើមភាគតិចសួយទាំង៥ភូមិមានចំនួន៣១៦គ្រួសារ ហើយដែលមានប្រជាជនសួយសរុបចំនួន១៣២៥នាក់ ។ ខាងក្រោមនេះជាស្ថិតិប្រជាជនតាមភូមិនីមយយៗ ។

November 14, 2018November 15, 2018

Art / សិល្បៈ

Instrument

The most recognizable musical instruments that the modern Souy have a clear explanation about are only drum and Ploy. As a result of conflict and war during the past, Souy has lost so much identity of their musical instrument. In addition, the modern Ploy instruments often making it impossible to blow since the steps of this musical instrument is clearly hidden and the people who are skillful of creating this particular type of flute is contracting.

Dance & Music

Most Souy style dance was lost during the Khmer Rouge. The only well-known dance in the community is Sa Van and Ploy Souy. Since information relates to the dance is indeed hidden we aren’t clear of how long the dance has been around. However, the meaning behind each dance is still obvious. The meaning behind Sa Van dance is to show your appreciation to mothers through her hard work over time. Most of the dancers are considered from the age 13 years old.For Phloy Souy they made this dance because when they dance the rain will come. The modern Souy dance can be performed at any time, as long as they have completed the permission ceremony. The ceremony consists of asking permission from their spiritual ancestors to perform this dance outside of their local community. Although, if we’re unfamiliar to the tribe, they would not be able to perform dance from us, even though we’re in their community.

Phloy Souy

Cothing

Back in the old days, Souy traditional clothes were used as their everyday custom. By reason of influencing from the modern living style, Souy considers ordinary clothes for their living standard. On the other hand, for every Samnon, which mean ceremonies, they must transparent into their traditional clothing. Black or dark blue clothing with kroma is what represents their traditional identity.

សិល្បៈ

តន្រ្តី

ឧបករណ៍តន្រ្តីដែលអ្នកភូមិសួយ ភាគច្រើននៅចងចាំបានយ៉ានច្បាស់លាស់ នាពេលបច្ចុប្បនេះគឺមានតែ ស្គនិងព្លយតែប៉ុណ្នោះ ។ ដោយសារតែបញ្ហាជម្លោះសង្រ្គាមពីសម័យមុនទើបធ្វើឲ្យមានលទ្ធផលនៃការបាត់បង់អត្តសញ្ញាណនៃឧបករណ៍តន្រ្តីជាច្រើនទៀត ។ លើសពីនេះទៅទៀតឧបករណ៍តន្រ្តីព្លយថ្មីដែលអ្នកភូមិជនជាតិដើមភាគតិចសួយតែងតែយកមកធ្វើរការសម្ដែងនៅក្នុងរបាំព្លយសួយជារឿយៗនោះគឺមិនអាចផ្លុំបន្លឺសម្លេងភ្លេងបាននោះទេ។ ដោយសារតែតែជនជាតិដើមភាគតិចសួយជំនាន់ក្រោយមិនមានអ្នកដឹងច្បាស់ពីរបៀបបង្កើតវាទើបធ្វើឲ្យឧបករណ៍តន្រ្តីមួយនេះបាត់បង់ផ្នែកមួយចំនួនរបស់វា ដែលជាហេតុធ្វើឲ្យឧបករណ៍តន្រ្តីមួយនេះមិនអាចធ្វើឲ្យឮសម្លេងបាន។

ចម្រៀង និង របាំ

របាំរបស់ជនជាតិដើមភាគតិចសួយ ភាគច្រើនត្រូវបានបាត់បង់ក្នុងអំឡុងរបបខ្មែរក្រហម។ របាំដែលត្រូវបានជនជាតិដើមភាគតិចសួយ ស្គាស់ច្បាស់មកទល់សព្វថ្ងៃនេះគឺ មានតែរបាំស្វាននិង របាំព្លយសួយតែប៉ុណ្នោះ។ របាំទាំងនេះ ត្រូវបានបង្កើតតាំងពីយូរលង់ណាស់មក ហើយ របាំស្វាន គឺគេបង្កើតឡើង ដើម្បីបង្ហាញពីការដឹងគុណ ទៅដល់ទឹកដោះអ្នកម្ដាយថ្លៃ ដែលបានខិតខំប្រឹងប្រែងចិញ្ចឹមបីបាច់យើង តាំពីវ័យកុមារមកម្លេះ។ របាំព្លយសួយគេបង្កើតឡើងដើម្បីរាំសុំទឹកភ្លៀង។ កាលពីមុន របាំនេះគឺអាចត្រឹមតែសម្ដែង នៅក្នុងពីធីសណំតែប៉ុន្នោះ ក៏ប៉ុន្តែនាពេលច្ចុប្បននេះ របាំទាំងនេះ គឺត្រូវបានអនុញ្ញាតអោយ សម្ដែងនៅគ្រប់ពេលវេលា និងទីកន្លែងទាំងអស់ ដោយអ្នករាំរបាំទាំងនេះ ភាគច្រើនចាប់ពីអាយុ ១៣ឆ្នាំឡើងទៅ។ តាមប្រពៃណីទំនៀមទំលាប់របស់សួយពួកគេមិនត្រូវបានអនុញ្ញាតឲ្យសម្តែងរបាំទាំងនេះគ្រប់ពេលវេលាបានទេ លើកលែងតែមានពិធីបុណ្យប្រពៃណីឬ មានការសែនព្រេនសុំអនុញ្ញាតជាមុនសិន ។

របាំព្លយសួយ សម្ដែងដោយៈក្រុមកុមារបាសាក់ វីដេអូ https://www.youtube.com/watch?v=wmo__IYVN0M

សម្លៀកបំពាក់

កាលពីដើមឡើយ ជនជាតិសួយ តែងតែស្លៀកសម្លៀកបំពាក់ប្រពៃណីខ្លួនជារៀងរាល់ថ្ងៃ ក៏ប៉ុន្តែ មកទល់នឹងសម័យបច្ចុប្បននេះ ជនជាតិដើមភាគតិចសួយ គឺបានផ្លាស់ប្តូរមកស្លៀកសម្លៀកបំពាក់ធម្មតា ដូចប្រជាជនខ្មែរវិញ ។ លុះត្រាតែខែសណំមកដល់ ទើបពួកគាត់ត្រូវផ្លាស់ទៅជាសម្លៀកបំពាក់ប្រពៃណីសួយវិញ។ សម្លៀកបំពាក់ប្រពៃណី សម្រាប់បុរសជនជាតិដើមភាគតិចសួយ គឺមានដូចជា អាវ ខោ និងក្រមាពណ៌ខ្មៅសុទ្ឋ ហើយចំពោះស្ដ្រីវិញ ពួកគាត់ក៏ត្រូវស្លៀកពាក់ អាវ ក្បិន និងក្រមា ដែលមានពណ៌ខ្មៅសុទ្ឋដូចគ្នាដែរ។ មិនត្រឹមតែប៉ុណ្នោះ បើសិនជានៅក្នុងករណីចាំបាច់នោះ ពួកគាត់ក៏អាច ស្លៀកសម្លៀកបំពាក់ណាដែលមានព៌ណក្រមៅសុទ្ធបានផងដែរ។

November 14, 2018November 28, 2018

Education/ ការអប់រំ

Education is the first priority to every country. Because of education, people invented mobile phones and other tools for daily needs. Indigenous minority group Souy also regarded education as an important tool to develop their community.
Before Khmer Rouge, Suoy had never been to school and people didn’t even believe that education would help. In 1975, people were forced to leave their houses and Suoy people were separated into different places. In 1979, after the calamity of Khmer Rouge, Souy people returned to their village along with their forcefully married family. Cambodians got to know more indigenous Suoy due to the fact that they were living together during Pol Pot’s regime. Promptly, after the dark period, indigenous Suoy hadn’t received good education yet. Later, the government started building a school and a health center in their community. Since then, more people came to live in Suoy’s village and got married with one another.

According to an interview with Mr. Lak Puthea, who is a Cambodian school director at Chha-en Primary School, Kordountey village, Chha-en commune, Aoral district, Kompong Speu province, said that currently, there are 9 teachers and approximately 230 students. In the past, it was hard for him to teach those indigenous people because they couldn’t communicate in Khmer well. He added that even though the ministry of education as well as the educational department tried hard to support the school, the school is still lack of teaching materials, torn books, and outdated books. Therefore there has only been one student who has graduated and became a teacher to help the village. Mr. Lak Puthea also wishes that there will be funding and help from locals and foreigners to develop education in Suoy’s villages.

Mr. Puthea, the principal in Chha-en Primary School, Kordountey village, Chha-en commun, Aoral district, Kompong Speu province

ការអប់រំ

នៅជុំវិញពិភពលេាកគ្រប់ប្រទេសទាំងអស់តែងតែយកការសិក្សាអប់រំជាចម្បង។ ដេាយសារតែការសិក្សា គេបានបង្កេីតទូរស័ព្ទនិងរបស់របរសម្រាប់ប្រេីប្រាស់រាល់ថ្ងែ។ ជនជាតិដើមភាគតិចសួយក៏បានចាត់ទុកការសិក្សាមានសារៈសំខាន់ផងដែរ ។

មុនសម័យខ្មែរក្រហម ជនជាតិសួយមិនមានឱកាសទៅសាលារៀនទេ ។ ពួកគេមិនជឿថា ការសិក្សាអាចជួយឲ្យជីវិតពួកគេប្រសើរឡើងនោះទេ។ សង្គ្រាមឆ្នាំ ១៩៧៥ ជនជាតិសួយត្រូវបានខ្មែរក្រហម ជម្លៀសចេញពីលំនៅដ្ឋានរបស់ពូកគេ។ ពួកគេរស់នៅដោយឡែកៗពីគ្នា និងតាមកន្លែងខុសៗគ្នា។ ឆ្នាំ ១៩៧៩ បន្ទាប់ពីរបបខ្មែរក្រហមបានបញ្ចប់ ជនជាតិសួយបានត្រលប់មកកន្លែងដើមរបស់ពួកគាត់វិញ។ ពេលនោះមានអ្នកស្គាល់ជនជាតិសួយច្រើនជាងមុនពីព្រោះពេលដែលខ្មែរក្រហមបានជម្លៀសជនជាតិសួយនិងខ្មែរចេញ ពូកគេរស់នៅជំុគ្នាហើយពួកគេស្គាល់គ្នាទៅវិញទៅមក ។

ចេញពីរបបខ្មៅងងឹតភ្លាម ប្រជាជនមិនទទួលបានការអប់រំល្អទេ ។ ក្រោយមក រដ្ឋាភិបាលបានចាប់ផ្តើមសាងសង់ សាលារៀន និង មណ្ឌលសុខភាព ។ ចាប់តាំងពីពេលនោះមក មនុស្សជាច្រើនបានមករស់នៅជាមួយជនជាតិសួយ ហេីយខ្លះក៏បានរៀបការជាមួយជនជាតិសួយថែមទៀតផង។

យោងតាម បទសម្ភាសន៍ជាមួយលោកពូ ឡាក់ ពុទ្ធា ដែលជានាយកសាលាបឋមសិស្សាឆ្អិង និង គ្រូបង្រៀន នៅតំបន់ជនជាតិសួយក្នុងភូមិកោដូនតី ឃុំឆ្អិន ស្រុកឱរ៉ាល់ ខេត្តកំពង់ស្ពឺ បានឲ្យដឹងថា បច្ចុប្បន្ន នៅក្នុងសាលារបស់គាត់មាន គ្រូចំនួន ប្រាំបួននាក់រួមទាំងរូបគាត់ និងមានសិស្សានុសិស្សប្រមាណជាង ២៣០ នាក់។ កាលពីមុន គាត់ពិតជាខិតខំប្រឹងបង្រៀនជនជាតិសួយជាខ្លាំង ពីព្រោះជនជាតិសួយមិនចេះនិយាយភាសាខ្មែរ ហើយគាត់ពិតជាពិបាកធ្វើការទំនាក់ទំនងជាខ្លាំង។ លោកពូបានបន្តទៀតថា ទោះបីជាក្រសួងនិងអង្គការផ្សេងៗទៀត ខំប្រឹងជួយផ្គត់ផ្គងយ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏សាលារៀននៅតែខ្វះសម្ភារៈបង្រៀន សៀវភៅរហែកចាស់ និងសៀវភៅហួសសម័យ។ ដោយសារតែការខ្វះខាត មានតែសិស្សម្នាក់គត់ដែលបាន បញ្ចប់ការសិក្សា និងក្លាយទៅជា គ្រូបង្រៀននៅសាលានេះ ។ លោកពូ ពុទ្ធា មានគោលបំណងយ៉ាងធំមួយសម្រាប់ភូមិរបស់គាត់គឺ គាត់ចង់បានជំនួយផ្សេងៗទៀត សម្រាប់ជួយជនជាតិសួយឲ្យមានភាពរីកចម្រើន ។

November 14, 2018November 15, 2018

Sornom / ពិធីសែនព្រេន

Sornom is one of Suoy’s traditional ceremonies. Suoy people celebrate this ceremony because they believe that they would get good luck, safety, and rain to grow plants. Sornom is held in May every year and Suoy people are not allowed to hold this ceremony when there is a flood or it is not on a full-moon week. This ceremony lasts four days and three nights. On the first day, people pound Ambok, which is a dry-frying grain of paddy rice, to eat together in villages. On the second day, they go to the ceremony shelter and pray for their ancestors. On the third day, they go to the ceremony shelter again and cook food to dedicate to their ancestors. The last day, only men are allowed to enter the ceremony shelter, and they have to go and collect a variety of foods from the different families in the village to offer to the spirits in the forest. Villagers are not allowed to join the hall by wearing normal clothes. They all have to wear traditional clothes and if they break the rule, there will consequences and death. Souy people believe in animism. The common animals are tiger, python, and other dangerous species. If people break the rules, they will encounter those dangerous animals somehow. Suoy hopes that they get good luck after they do the ceremony and they want to preserve that this ceremony forever in their culture.

(Mrs. Prom Morn, In person communication, October 2018)

Do you know?

Other peoples (people who are not indigenous Suoy) are not allowed to join Sornom ceremony. According to Suoy’s traditional belief, if other strangers want to attend it, they must bring in a two-meter cloth, a bottle of wine, and be beaten with 100 sticks. The stick is made of 100 veins of coconut leaves. In fact, a bunch of sticks is tied together and hit only one time.

ពិធីបុណ្យសណំ

សណំគឺជាពិធីបុណ្យប្រពៃណីមួយរបស់ជនជាតិសួយ។ ជនជាតិដើមភាគតិចសួយប្រារព្ធពិធីបុណ្យនេះ ឡើងដោយសារ ពួកគេចង់ បួងសួង សុំសេចក្ដីសុខ សុវត្ថិភាព និងមានទឹកភ្លៀងគ្រប់គ្រាន់ សម្រាប់ការដាំដំណាំ។ ពិធីបុណ្យនេះ ត្រូវបានប្រារព្ធឡើង នៅខែឧសភាជារៀងរាល់ឆ្នាំ ហើយពួកគេមិនត្រូវបាន អនុញ្ញាត ឱ្យធ្វើពិធីនេះនៅពេលដែលមានទឹកជំនន់ ឬ ចំថ្ងៃរនោចនោះទេ ។ ពិធីនេះមានរយៈពេល ៤ថ្ងៃ ៣យប់ ហើយ នៅថ្ងៃដំបូង ពួកគេគ្រាន់តែបុកអំបុក ដើម្បីបរិភោគជុំគ្នាក្នុងភូមិ។ នៅថ្ងៃទីពីរ ពួកគេទៅរោងពិធី ដើម្បីអធិដ្ឋានសម្រាប់ ដូនតា របស់ពួកគេ។ នៅថ្ងៃទីបីពួកគេ ទៅរោងពិធីបុណ្យជាធម្មតា និងចំអិនអាហារ ដើម្បីឧទ្ទិសកុសលជូនដល់ដូនតារបស់ពួកគេ។ នៅថ្ងៃចុងក្រោយ មានតែបុរសប៉ុណ្ណោះដែលត្រូវបានគេអនុញ្ញាតិ ឱ្យចូលរួមនៅក្នុងពិធីបុណ្យ ហើយពួកគេ ទាំងអស់នោះ ត្រូវទៅប្រមូលអាហារពីគ្រួសារផ្សេងៗក្នុងភូមិ ដើម្បីយកទៅសែននៅក្នុងព្រៃ។ អ្នកភូមិទាំងអស់ មិនត្រូវបាន អនុញ្ញាតឱ្យចូលពិធីនេះ ដោយស្លៀកសម្លៀកបំពាក់ធម្មតានោះទេ ពួកគេទាំងអស់ ត្រូវស្លៀកសម្លៀកបំពាក់បែបប្រពៃណីសួយ ។ ប្រសិនបើពួកគេហ៊ានធ្វើល្មើសនឹងទំនៀមទម្លាប់នេះ ពួកគេអាចនឹងទទួលផលលំបាករហូតអាចឈានទៅដល់ការ បាត់បង់ជីវិត។ ប្រជាជននៅទីនោះមានជំនឿលើសត្វ ហើយសត្វដែលគេតែងតែគោរពបូជានៅទីនោះមានដូចជា សត្វខ្លា សត្វពស់ និងប្រភេទសត្វដែលមាន គ្រោះថ្នាក់ផងដែរ។ ដូច្នេះប្រសិនបើជាមនុស្សណាម្នាក់មិនគោរពតំណម ឬប្រពៃណីរបស់សួយ ពួកគេអាច នឹងជួប សត្វគ្រោះថ្នាក់ទាំងនោះ។ ជនជាតិសួយសង្ឃឹមថា បន្ទាប់ពីពួកគេធ្វើពិធីបុណ្យនេះ ហើយពួកគេនឹង ប្រទះ តែសេចក្ដីសុខ និងសុវត្ថិភាព ។ ហើយពួកគេសង្ឃឹមថា ពិធីបុណ្យនេះ នឹងបន្តទៅថ្ងៃមុខជារៀងរហូត ។

តើអ្នកដឹងទេ?

ក្នុងពិធីបុណ្យសំណំ ជនជាតិផ្សេងៗមិនត្រូវបានអនុញ្ញាតឲ្យមកចូលរួមទេ ។ ប្រសិនបើជនជាតិផ្សេងចង់ចូលរួម ពួកគាត់តម្រូវឲ្យមានក្រណាត់ស ២ម៉ែត្រ ស្រា១ដប និងត្រូវវាយ១០០រំពាត់ ។ ចំណែកឯរំពាត់វិញ ពួកគាត់យកទ្រនុងស្លឹកដូងមកចងជាប់គ្នាចំនួន១០០ ហើយយកទៅវាយតែម្ដង ។ តាមពិតទៅពួកគាត់ដឹងថាបើវាយ១០០រំពាត់អាចនឹងបាត់បង់ជីវិតបាន ។

នេះគឺជា សម្លៀកបំពាក់របស់ជនជាតិដើមភាគតិចសួយ

November 14, 2018November 15, 2018

Daily and Traditional food / ម្ហូបអាហារប្រចាំថ្ងៃ

Food

Food is one of the most important things for every single person’s life. Not even Cambodia or other countries, indigenous people also need the food to feed themselves. For Suoy indigenous group, their everyday food is similar to Khmer’s. In the past, there were fewer Khmer people living in Suoy village, so Suoy indigenous group ate less Khmer food. As Suoy community has been developed, more Souy indigenous people get married with Khmer people, so there are more Khmer people coming to live in Suoy’s villages . Because of that, Suoy indigenous people enjoy eating Khmer food to Suoy’s food. However, there are still some elder Souy people eating their traditional food.

Usually, Suoy’s foods are similar to Khmer’s foods. Some of the Suoy foods have the same name as Khmer foods, but they have different taste. Some of Suoy foods have different name from Khmer foods, but the same taste. Sngi is one of the famous Suoy’s foods. According to Mr. Hal Sen, the elder of Suoy, Sngi is rarely known among Cambodian and foreigners. Its name sounds different and few people would know or talk about it. Sngi is similar to Chab Chhay. Chab Chhay is a kind of soup that is mixed with many different types of vegetables but Sngi contains a bit of sour taste, which makes a bit different from Chab Chhay food. The main vegetables that are usually found in Sngi are Kom Pdav (see the picture below) and lemongrass. The process of cooking Sngi is the same as Chab Chhay. Nowaday, there are fewer Suoy people eat this kind of food and other Suoy’s foods.

Vegetable

Kom Pdav is one of the vegetables that Suoy people like to eat. Cambodian people also eat Kom Pdav, but not a lot. Suoy people usually find it near the stream in the forest. Suoy people usually mix it with other foods such as fermented fish and Tek Kreung (Khmer traditional food made of fish, peanut, fermented fish, and basils) or cook it with Kor Ko soup. Kor ko is one of Khmer famous food. The height of Kom Pdav is a bit long. The outer bark of it is really hard and it has sharp thorns. We need to peel off the outer bark first before we eat it. The inside of it is small, white and it tastes bitter. Suoy people don’t sell Kom Pdav to outsiders because it’s rare and it’s hard to find. You can find Kom Pdav in both Khmer seasons–rainy and dry season. Kom Pdov is is easier to find in dry season than rainy season.

Dessert

Khmer cake and Suoy cake is the same, but Suoy people call it differently. Nom Bay Treab is known as Khmer sticky coconut rice. Suoy people call it Nom Treab Mok. The process of making it is the same. Suoy Sticky coconut rice is mostly cooked with brown sugar because white sugar is rare in their village. For dessert, Suoy have Nom Kon Trey. Cambodian people call it Nom Ey. The step of making Nom Ey and Nom Kon Trey is the same. Nom Kon Trey is made of flour. First we mixed the flour with water. Then we make it as small balls and boil it in the hot water. Suoy people eat it with sugar sauce. They usually eat it together as a whole family.

Wine

Suoy people make wine for their ceremony and family. They keep their wine in glass bottle. The process of making the wine is different from Cambodia. As you can see the picture below, they have three big rocks on the ground and they make the fire in between the three rocks. Then they put two clay pots on the fire. One big clay pot is for protecting the overheat. On top of the big clay pot is a small one. It is used to cook rice, water and yeast. When it heats to 100 degree celsius, the vapor starts to flow through the straw pipe into the bottle. To make one bottle of wine, Suoy people need 500 grams of the rice and one liter of water and some yeast. It takes one hour to produce a bottle of wine. They serve it during the traditional ceremony, wedding and family reunion.

ម្ហូបអាហារប្រពៃណីរបស់ជនជាតិដើមភាគតិចសួយ

ម្ហូប

ម្ហូបអាហារគឺជា របស់ប្រចាំថ្ងៃ សម្រាប់មនុស្សគ្រប់រូបក្នុងការទ្រទ្រង់ជីវិត មិនថាជនជាតិខ្មែរ ជនជាតិបរទេស ឬ ជនជាតិដើមភាគតិចទេ យើងសុទ្ធតែត្រូវការ ម្ហូបអាហារ ។ សម្រាប់ជនជាតិសួយការបរិភោគម្ហូបអាហារប្រចាំថ្ងៃរបស់ពូកគេគឺ មានភាពស្រដៀងគ្នាទៅនិងអាហារប្រចាំថ្ងៃរបស់ខ្មែរដែរ ។ កាលពីមុនពួកគាត់មិនសូវបរិភោគម្ហូបខ្មែរទេពីព្រោះនៅក្នុងភូមិគាត់មិនសូវមានជនជាតិខ្មែរមករស់នៅ។ ផ្ទុយពីមុន ដោយសារតែក្រុមគ្រួសារពួកគាត់ខ្លះបានរៀបការជាមួយជនជាតិខ្មែរដូច្នេះហើយបានជាពួកគាត់ទទួលឥទ្ធិពលនៃការបរិភោគម្ហូបអាហាររបស់ខ្មែរ ហើយធ្វើឲ្យការទទួលទានម្ហួបជនជាតិសួយមានការថយចុះ។ ទោះជាមានការកើនឡើងនៃជនជាតិខ្មែរមករស់នៅភូមិជនជាតិសួយច្រើនជាងមុនក៏ដោយ ក៏ម្ហូបរបស់ជនជាតិដើមភាគតិចសួយនៅតែមានអ្នកដឹងនិងនៅពិសារដែរ ។ ជាធម្មតា ម្ហួបរបស់ជនជាតិសួយគឺដូចជាខ្មែរដែរ ។ ម្ហួបខ្លះមានឈ្មោះដូចជាម្ហូបខ្មែរដែរ ប៉ុន្តែមានគ្រឿងផ្សំខុសគ្នា។ សម្រាប់ម្ហូបខ្លះទៀតមានឈ្មោះខុសពី ម្ហូបខ្មែរ ប៉ុន្តែមានរសជាតិនិងគ្រឿងផ្សំដូចគ្នា។ ស្ងិគឺជាម្ហូបមួយរបស់ជនជាតិសួយ ។ ម្ហួបនេះមានតែជនជាតិ។

សួយទេទើបស្គាល់និងដឹងពីរបៀបធ្វើ។ ឈ្មោះម្ហូបនេះក៏ប្លែកនិង មិនសូវមានអ្នកដឹង ឮ និង និយាយអំពីវាឡើយ។ វាមានភាពស្រដៀងគ្នាទៅនិងសម្លចាប់ឆាយ ។ ចាប់ឆាយ គឺជាម្ហូបមួយដែលមានគ្រឿងផ្សំនិងបន្លែច្រើនលាយចូលគ្នា ។ ចំណែកឯស្ងិគឺមានគ្រឿងផ្សំនិងបន្លែច្រើនលាយចូលគ្នាដែរ តែមានរសជាតិខុសគ្នា ហើយ គេបង់ម្ជូរនៅក្នុងសម្លនេះ ដែលធ្វើឲ្យ សម្លស្ងិនេះមានភាពខុសគ្នាបន្តិចជាមួយនិងចាប់ឆាយ ។ បន្លែសំខាន់ៗដែលម្ហូបនេះមាន ជាប្រចាំ គឺមានដូចជា គមផ្តៅ គល់ស្លឹកគ្រៃ ។ វិធីចម្អិនម្ហូបនេះគឺស្រដៀងគ្នាទៅនិងចាប់ឆាយដែរ។ រហូតមកដល់សព្វថ្ងៃនេះនៅតែមានប្រជាជនមួយចំនួនតូចពិសារ ម្ហូបនេះ និងម្ហូបផ្សេងៗរបស់ជនជាតិសួយ ។

បន្លែ

គមផ្តៅគឺជា បន្លែមួយរបស់ជនជាតិសួយដែលពូកគាត់ចូលចិត្តបរិភោគ។ ជនជាតិខ្មែរ ក៏ បរិភោគគមផ្តៅដែរប៉ុន្តែ មិនសូវមានច្រើន។ ជនជាតិសូយភាគច្រើនរកគមផ្តៅនៅជិតមាត់ស្ទឹងនៅក្នុងព្រៃ។ ភាគច្រើន ជនជាតិសួយយកគមផ្តៅធ្វើជាអន្លក់ និង យកទៅស្លជាមួយនិងសម្លកកូរ។ គមផ្តៅមានប្រវែងវែងបន្តិច។ សំបកក្រៅ របស់វាគឺ មានបន្លាស្រួចៗនិងវែងៗ។ ពេលយើងកាប់បានគមផ្តៅ ហើយយើងមិនទាន់អាចបរិភោគវាបានទេ។ យើងត្រូវចិតសំបកក្រៅរបស់វាចេញសិន។ ពេលយើងយកសំបកក្រៅចេញហើយ យើងនិងឃើញគមខ្ចីរបស់វានៅខាងក្នុង ។ គមខ្ចីរបស់វាគឺ មានរូបរាងតូច ពណ៌ស និង មានរសជាតិល្វីង។ អ្នកភូមិសួយបានឲ្យដឹងថា គមផ្តៅមិនមានការលក់ចេញទេ ពីព្រោះវាពិបាករក ហើយវាមានចំនួនបន្តិចបន្តួច ។ គមផ្តៅអាចរកបាន នៅរដូវទាំងពីរ តែវាសម្បូរ និង ស្រួលរកជាងនៅ រដូវប្រាំង ។

នំ និង បង្អែម

នំរបស់ជនជាតិសួយគឺ ដូចនំខ្មែរដែរ ប៉ុន្តែគេហៅឈ្មោះខុសគ្នា។ បាយត្រៀបរបស់ខ្មែរ គេហៅថា ត្រៀបមុខ។ របៀបធ្វើបាយត្រៀបរបស់ជនជាតិសួយគឺ ដូចគ្នានិងខ្មែរដែរ។ ត្រៀបមុខ របស់ជនជាតិសួយភាគច្រើន ប្រើស្ករត្នោត ពីព្រោះពូកគេមិនសូវមានស្ករស។ ចំណែក ឯបង្អែមរបស់ជនជាតិសួយ គឺហៅថា នំកូនត្រី។ ជនជាតិខ្មែរ ហៅថា នំអីុ។ របៀបធ្វើ នំកូនត្រី គឺដូចជានំអីុដែរ។ បង្អែមនេះ គឺប្រើម្សៅសម្រាប់ធ្វើវា ។ ដំបូង យើងយកម្សៅលាយជាមួយនិងទឹក ។ បន្ទាប់មក យើងលញ់វាទៅជាដំុមូលៗ ហើយស្ងោរវានៅក្នុងទឹកក្តៅ ។ យើងបរិភោគវាជាមួយនិង ទឹកស្ករត្នោតជាមួយនិងខ្ញី ។ យើងយកនំដែលយើងដាំឆ្អិន ហើយដាក់ជាមួយ និងទឹកស្ករត្នោត ហើយបរិភោគ ។ ភាគច្រើន ជនជាតិដើមភាគតិចសួយ ធ្វើនំកូនត្រីបរិភោគ ជាមួយនិងគ្រួសារ ។

ស្រា ស របស់ជនជាតិដើមភាគតិចសួយ

ជនជាតិដើមភាគតិចសួយ ធ្វើស្រាដើម្បីគ្រួសារ និង កម្មវិធីផ្សេងៗរបស់ពួកគេ ។ ជនជាតិសួយដាក់ស្រា របស់ពួកគេនៅក្នុងដបកញ្ចក់។ របៀបធ្វើស្រា របស់ជនជាតិសួយគឺ មានភាពខុសគ្នាជាមួយនិងជនជាតិខ្មែរ ។ ដូចដែលអ្នកបានឃើញនៅក្នុងរូប ពួកគេយកថ្មបីដំុសម្រាប់ធ្វើជាចង្ក្រាន ។ បន្ទាប់មកពួកគេដាក់ក្អមធំមួយនៅលើភ្លើងដែលបង្កាត់ហើយ ។ ពួកគេ ដាក់ក្អមធំនេះគឺ ដើម្បីការពារកូនក្អមនៅខាងលើ កំុឲ្យក្តៅពេក ។ គេដាក់ អង្ករ ទឹក និង មេដំបែ នៅក្នុងកូនក្អម។ នៅពេលដែលវា ពុះ ចំហាយទឹករបស់វាចាប់ផ្តើមហូរពីកូនក្អមចូលទៅក្នុងដបតាមបំពងធ្វើអំពីចំបើង ។ សម្រាប់ស្រាមួយដប ជនជាតិសួយត្រូវការអង្ករ កន្លះគីឡូក្រាម ទឹកមួយលីត្រ និង មេដំបែ។ ដើម្បីផលិតបានស្រាមួយលីត្រ គេត្រូវការពេល មួយ ម៉ោង ។ ជនជាតិដើមភាគតិចសួយផលិតស្រា សម្រាប់កម្មវិធីក្នុងគ្រួសារ ពិធីបុណ្យផ្សេងៗ និង ពិធីមង្គលការជាដើម ។